روش های ضدعفونی و تصفیه آب استخرهای شنای سرپوشیده:انواع تجهیزات و‌مواد ضدعفونی استخر

منتشر شده 2025-04-10 · بروزرسانی شده 2025-04-10

معیارهای پاکیزگی آب استخرهای سرپوشیده شنا، بسیار نزدیک به استاندارد آب آشامیدنی می‌باشد .

آب استخر در صورت عدم رعایت استانداردهای بهداشتی می‌تواند عامل شیوع و انتقال بیماریهایی نظیر حصبه , شبه حصبه، اسهال، ناراحتیهای دستگاه گوارشی، عفونت های چشم – گوش – حلق و بینی، بیماریهای دستگاه تنفسی، بیماریهای پوستی مانند بیماریهای قارچی، زرده زخم، خارش پوست و حتی بیماریهای مقاربتی! گـردد .

از مهم ترین عوامل آلوده شدن آب استخرهای شنا:

» افـزایش بـار استخر (ورود شــناگـران) بیش از تعداد درنظر گرفته شده در طراحی‌ و محاسبات استـخـر

» عدم کنترل صحیح کلر باقیمانده در آب و عدم ‌پایش سایر مواد شیمیایی در استخرها

» عدم رعایت بهداشت فردی شناگران، پیش از ورود به استخر.

•• لذا به منظور حفظ سلامت استفاده کنندگان، لازم است؛ قبل از بهره برداری از استخر شنا، مجموعه به تأسیسات لازم بمنظور تصفیه فیزیکی جهت زلال سازی آب،

و همچنین ضدعفـونی آن به روش شیمیائی، مجهز گردیده باشد.

۱) هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این آئین کار، تعیین ضوابط مربوط به سیستم مکانیکی و ضدعفونی آب استخرهای سرپوشیده شنا می‌باشد.

این آئین کار را می توان در کلیه استخرهای سرپوشیده شنا بکار گرفت.

۲) تصفیه فیزیکی جهت زلال سازی آب استخرهای سرپوشیده

۲ ۱) صاف کردن یا زلال سازی آب روشی ست که توسط آن، عملیات جداسازی، ته نشینی ، طی تماس آب با سطح مدیای فیلتر موجب جداسازی مواد معلق ، در بستری از شن، سلیس، کک و .. می‌گردد.

انتخاب نوع فیلتر جهت تصفیه فیزیکی آب استخر، به منشأ آب مورد استفاده نیز وابسته می‌باشد.

عملیات فیلتراسیون آب، در کاهش ناخالصی های معلق موجود در آن، از قبیل تیرگی، باکتریها، جلبک ها نقش بسزائی دارد.

۲ ۲) فیلترهای های تحت فشار

۲ ۲ ۱) اصول کار فیلترهای تحت فشار،

همانند عملکرد فیلترهای شنی تند و کند است که در تصفیه فیزیکی و زلال سازی آب بکار برده می شود با این تفاوت که شن و شبکه زهکشی آن در یک استوانه محصور شده که با اینکار تحت فشار آب قرار می‌گیرد.

آب استخر تا چه اندازه باید زلال باشد؟

آزمایش زلال بودن و شفافیت آب استخر شنا:

۲ ۲ ۲) میزان شفافیت آب استخر

تست میزان صافی و زلال بودن آب استخر در کلیه ساعات شبانه روز:

» دایره ای سیاه رنگ به قطر ۱۵ سانتی‌متر که در زمینه سفید ورقی کشیده شده را در بخش عمیق کف استخر قرار دهید؛

در شرایط مطلوب، این دایره از فاصله ۹ متریِ اطراف استخر، به وضوح خواهد بود.

۲ ۲ ۳) ابعاد و ظرفیت فیلترهای شنی تحت فشار

ابعاد فیلترهای شنی، به میزان آب استخر و حجم صاف نمودن آب بر حسب ‘مترمکعب در مترمربع در روز’ [m۳/m۲/day] بستگی دارد که با توجه به مشخصات هر استخر، محاسبه و طراحی می‌گردد.

۲ ۲ ۴) نحوه استقرار فیلتر استخر

فیلترهای استوانه ای تحت فشار می‌تواند به صورت افقی یا عمودی قرار گیرد. بطور کلی فیلتر های ظرفیت بالا ، ترجیحا به صورت افقی قرار داده می‌شوند.

۳) ضدعفونی شیمیائی آب استخرهای سرپوشیده

۳ ۱) تصفیه شیمیائی

۳ ۱ ۱) فرایند تصفیه شیمیائی، همانطور که از نامش پیداست، شامل استفاده از مواد شیمیائی جهت گندزدائی آب می‌باشد.

در میان مواد گندزدای شیمیائی، کلر و مشتقات آن بیشترین کاربرد را در استخرهای شنا دارد.

باید توجه داشت که کلرزنی به تنهایی نمی تواند جایگزین واحدهای زلال سازی (m۳/m۲/day تحت فشار) گردد بلکه فرایندی نهائی در تصفیه آب استخر محسوب می‌شود .

۳ ۲) کلرزنی

۳ ۲ ۱) وقتی کلر به آب افزوده می شود با آن ترکیب شده و اسیدهای هیپوکلر (Hocl) هیپوکلریت به (Ocl) که به آن کلر آزاد نامیده می شود تبدیل می گردد.

این واکنش دو طرفه می باشد .

۳ ۳) دستگاه های تزریق کلر

۳ ۳ ۱) کلر زنی بطور معمول به دو روش انجام می ‌پذیرد :

۳ ۳ ۱ ۱) تزریق کلر مایع که بیشتر مورد استفاده است

۳ ۳ ۱ ۲) کلر زنی گازی Gas cholorintion

برای اطمینان از کلر زنی دائم آب استخر , باید ۲ واحد کلر زنی در سیستم تصفیه پیش بینی گردد تا در صورت بروز اشکال و نیاز به تعمیر، واحد دوم وارد عمل شود .

۳ ۳ ۲) میزان کلر آزاد باقیمانده در آب استخر شنا

به منظور پیش گیری از آلودگی های ثانویه آب استخر، مقدار کلر آزاد باقیمانده آب براساس استاندارد، باید بین ۰/۴ تا ۱ واحد در میلیون طی مدت استفاده از استخر باشد .

در مواقع بروز اپیدمی ها مقدار کلر آزاد باقیمانده را می توان تا ۳ واحد در میلیون افزایش داد .

برای اطمینان از وجود کلر باقیمانده در حد استاندارد در کلیه ساعات استفاده از استخر لازم است دستگاه کلر زنی مجهز به یک دستگاه نمونه گیری و اندازه گیری کلر باقیمانده خودکار باشد تا غلظت کلر باقیمانده در آب خروجی از استخر به سیستم تصفیه بطور دائم تحت کنترل باشد

که در صورت کاهش میزان کلر باقیمانده مورد نظر , به طور خودکار میزان کلر تزریقی افزایش می یابد تا کلر باقیمانده لازم را تأمین نماید .

دستگاه اندازه گیری کننده کلر باقیمانده , فرامین خود را از طریق فرامین الکتریکی یا هوای تحت فشار به روزنه قابل تنظیم دستگاه کلرزن می رساند.

استفاده از دستگاه ایجاد اختلاف فشار ( مانند وتنوری متر ) نیز روش دیگری برای تنظیم خودکار میزان کلر باقیمانده می‌باشد.

مقدار کلر باقیمانده به PH بستگی دارد و با تغییر PH آب ، میزان کلر آزاد باقیمانده نیز دچار تغییر می‌شود.

۳ ۳ ۳) میزان کلر مورد نیاز در ضدعفونی آب استخر شنا:

کلر مورد نیاز عبارت است از : اختلاف بین کلر افزوده شده به آب با کلر موجود در استخر یا باقیمانده در آب ( بصورت کلر آزاد یا مرکب ) پس از حداقل ۲۰ دقیقه زمان تماس،

برای هر آب مقدار کلر مورد نیاز آن بستگی دارد به مقدار کلر افزوده شده تا زمان تماس درجه حرارت و pH آب و باید در حدی کلر به آب افزوده شود که پس از پایان زمان تماس ( حداقل ۲۰ دقیقه ) هنوز در آب کلر باقیمانده باشد ( در حدود ۰/۴ تا یک قسمت در میلیون ).

میزان کلر مصرفی نباید از حد لازم بیشتر به آب زده شود زیرا باعث تولید طعم و بوی نامطبوع آب شده و سوزش چشم شناگران را به دنبال خواهد داشت و چنانچه کمتر از حد لازم به آب زده شود اثر گندزدائی آن کافی نخواهد بود .

۳ ۳ ۴) عمل میکروب کشی کلر :

قدرت میکروب کشی کلر و ترکیبات آن به زمان تماس , درجه حرارت , PH و غلظت ترکیبات احیاءکننده آب بستگی دارد .

۳ ۳ ۴) اُزُن Ozone (O۳)

۳ ۳ ۴ ۱) گاز اوزون اکسید کننده قوی و گندزدای بسیار خوبی است ولیکن ترکیبی ناپایدار است و به سرعت تجزیه می شود .

تغییرات pH آب روی میزان لازم این گاز تأثیر ندارد و مهم این که روی اسپر باکتریها ( حالت مقاوم باکتریها ) نیز اثر تخریبی دارد ولی به دلیل اثر ابقائی کم ازن و گران بودن سیستم و بالا بودن هزینه های نصب و نگهداری توصیه نمی شود .

۳ ۳ ۵) ید

۳ ۳ ۵ ۱) قدرت میکروبکشی ید نیز کمتر از قدرت کلر نیست و می تواند به عنوان گندزدا برای استخرهای شنا مصرف شود .

۳ ۳ ۶) برم

۳ ۳ ۶ ۱) برم می تواند به عنوان ماده گندزدا برای استخرهای شنا بکار رود لیکن هزینه تهیه آن زیاد است و بنابراین در صورت عدم دسترسی به کلر می تواند جایگزین خوبی برای آن باشد .